देशमुख बंधूंची सत्तासंघर्षाची कहाणी
रणजीत देशमुख यांची दोन मुलं, आशीष देशमुख आणि अमोल देशमुख, आता एकमेकांविरुद्ध उभी ठाकली आहेत. काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते असलेल्या रणजीत देशमुखांनी सावनेर विधानसभा मतदारसंघात काँग्रेसचा मजबूत गड निर्माण केला. मात्र, त्याच कुटुंबात आता राजकीय बंडखोरीचा वाद निर्माण झाला आहे. आशीष देशमुख हे काँग्रेसकडून उमेदवार आहेत, तर त्यांचे सख्खे भाऊ अमोल देशमुख यांनी काँग्रेसविरोधात बंड करत स्वतंत्र उमेदवारी अर्ज दाखल केला आहे.
बुधवारी घेतलेल्या पत्रकार परिषदेत अमोल देशमुखांनी आशीष देशमुखांवर तीव्र शब्दांत टीका केली. “आशीष यांची मानसिकता राजकारणासाठी पूर्णपणे अस्थिर आहे,” असे म्हणत त्यांनी अनेक मुद्द्यांवर प्रकाश टाकला.
रणजीत देशमुख: देशमुख घराण्याचा आधारस्तंभ
रणजीत देशमुख हे सावनेर मतदारसंघाचे दोन वेळा आमदार राहिले आहेत. जिल्हा परिषद अध्यक्ष, नागपूरचे पालकमंत्री, आणि काँग्रेसचे प्रदेशाध्यक्ष म्हणून त्यांनी आपल्या कार्यकाळात मोठे नाव कमावले. सावनेर मतदारसंघातील काँग्रेसचा बालेकिल्ला मजबूत करण्यामध्ये त्यांचा मोठा वाटा आहे. राजकारणातून त्यांनी निवृत्ती घेतली असली तरी, ज्येष्ठ मतदारांमध्ये त्यांचा प्रभाव कायम आहे.
रणजीत देशमुख यांच्या या राजकीय वारशावर आशीष आणि अमोल देशमुखांची गणितं उभी राहिली आहेत. मात्र, सध्या सावनेर मतदारसंघात दोघेही एकमेकांविरुद्ध उभे राहिल्याने मतदार संभ्रमात आहेत.
सावनेर: काँग्रेसचा इतिहास आणि विद्यमान राजकीय समीकरणे
सावनेर विधानसभा मतदारसंघ 1962 पासून काँग्रेसचा बालेकिल्ला राहिला आहे. येथील कुणबी समाजाचे वर्चस्व असल्याने, प्रामुख्याने याच समाजाचे उमेदवार निवडून येत आहेत. 1999 मध्ये एकदाच भाजपने या मतदारसंघात विजय मिळवला. त्या निवडणुकीत देवराव असोले यांनी राष्ट्रवादी काँग्रेसचे सुनील केदार यांचा पराभव केला होता.
त्यानंतर सावनेरमध्ये काँग्रेसचे सुनील केदार हे एकहाती वर्चस्व राखत आहेत. त्यामुळे सावनेरचे समीकरण “सुनील केदार म्हणजे सावनेर” असे मानले जाते. मात्र, देशमुख बंधूंच्या बंडखोरीमुळे काँग्रेसला यावेळी मोठ्या आव्हानाचा सामना करावा लागणार आहे.
आशीष देशमुखांवरील आरोप: राजकीय अस्थिरतेचे पुरावे
अमोल देशमुखांनी आशीष देशमुखांच्या राजकीय अस्थिरतेवर जोरदार टीका केली. त्यांचे राजकीय प्रवासातील निर्णयांची चिरफाड करत त्यांनी खालील मुद्दे मांडलेः
1. राहुल गांधींना नागपूरमधून निवडणूक लढवण्याची शिफारस
आशीष देशमुख यांनी राहुल गांधींना नागपूरमधून लोकसभा निवडणूक लढवण्याचा सल्ला दिला होता. हा सल्ला काँग्रेसच्या स्थानिक नेत्यांचा आदर न करता दिल्याचा आरोप अमोल यांनी केला.
2. भाजप प्रवेश (2009)
2009 मध्ये काँग्रेसकडून तिकीट निश्चित असतानाही आशीष देशमुख यांनी वरुण गांधी यांच्याशी चर्चा करून अचानक भाजपमध्ये प्रवेश केला. या कृतीने त्यांच्या राजकीय निष्ठेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले.
3. राजकीय संन्यास (2009–2013)
2009 च्या पराभवानंतर त्यांनी चार वर्षे राजकारणातून पूर्णपणे विश्रांती घेतली. या काळात सावनेर आणि इतर भागातील लोकांशी संपर्क ठेवण्यात अपयश आल्याचे नमूद करण्यात आले.
4. स्वतंत्र विदर्भ चळवळ
आशीष देशमुख यांनी स्वतंत्र विदर्भाचा मुद्दा फक्त सोयीसाठी उचलला आणि त्यावर सातत्याने काम करण्याऐवजी सोडून दिला, असा आरोप अमोल यांनी केला.
5. आमदारकीचा राजीनामा (2017)
2017 मध्ये शेतकऱ्यांच्या मुद्द्यावर आशीष देशमुख यांनी आमदारकीचा राजीनामा दिला, मात्र पुढे त्यावर कोणतीही ठोस कृती केली नाही.
6. फडणवीसांविरुद्ध काँग्रेसमधून निवडणूक (2019)
2019 मध्ये भाजप सोडून काँग्रेसमध्ये प्रवेश करून त्यांनी देवेंद्र फडणवीसांविरुद्ध निवडणूक लढवली. परंतु, पक्षाच्या धोरणांपेक्षा स्वकीय फायद्यासाठी पक्ष बदलल्याचा आरोप झाला.
7. पक्षाविरोधी कार्य
काँग्रेसमध्ये राहूनही त्यांनी नाना पटोले यांच्यावर आरोप केले. याशिवाय, जिल्हा परिषद निवडणुकीत भाजपच्या उमेदवारांना पाठिंबा दिला.
8. भाजपमध्ये पुनरागमन (2024)
2024 मध्ये पुन्हा भाजपमध्ये प्रवेश करून त्यांनी आपल्या राजकीय भूमिकांवर प्रश्नचिन्ह निर्माण केले.
सावनेरमधील काँग्रेससाठी पुढील आव्हाने
देशमुख बंधूंच्या संघर्षामुळे सावनेर मतदारसंघातील काँग्रेसची स्थिती कमकुवत होण्याची शक्यता आहे. काँग्रेसच्या जुन्या नेत्यांच्या विरोधात असलेला हा अंतर्गत कलह सावनेरच्या राजकारणावर गंभीर परिणाम करू शकतो. तसेच, भाजप या संधीचा पुरेपूर उपयोग करून घेण्याचा प्रयत्न करत आहे. सावनेरमध्ये देशमुख बंधूंच्या वादाचा फटका स्थानिक काँग्रेस कार्यकर्त्यांना बसणार की भाजपला नव्या ताकदीने लढण्यासाठी फायदा होणार, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.
