“‘वाह उस्ताद’ म्हणणाऱ्या जगाला आज शांतता अनावर; तबल्याचे जादूई सूर कधीच न संपणाऱ्या आठवणीत!”
संगीताचा ज्योतिप्रकाश मालवला!
संगीत जगताला जागतिक स्तरावर नेणाऱ्या तबल्याचा ‘ग्लोबल ब्रँड अ‍ॅम्बेसेडर’ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या उस्ताद झाकीर हुसैन यांनी वयाच्या ७३व्या वर्षी अखेरचा श्वास घेतला. त्यांच्या निधनाने संगीतातील एक अनमोल अध्याय संपला आहे. अमेरिकेतील सॅनफ्रॅन्सिस्को येथे रुग्णालयात उपचार सुरू असतानाच त्यांच्या प्राणज्योतीने शांतता घेतली.
तबल्याचा राजा: झाकीर हुसैन
उस्ताद झाकीर हुसैन हे फक्त तबल्याचे कलाकार नव्हते, तर तबल्याचं जिवंत स्वरूप होते. वडील उस्ताद अल्लाह राखा खान यांच्याकडून लहानपणापासून तबलावादन शिकलेल्या झाकीर हुसैन यांनी सातव्या वर्षीच आपल्या कौशल्याची झलक दाखवली आणि १२व्या वर्षी राष्ट्रीय स्तरावर परफॉर्म करायला सुरुवात केली. त्यांच्या थापांमध्ये जादू होती जी प्रत्येकाच्या काळजाला भिडायची.
जगभरात झाकीर हुसैन यांची छाप
झाकीर हुसैन यांनी भारतीय शास्त्रीय संगीताला जागतिक ओळख दिली. पंडित रवि शंकर, उस्ताद अमजद अली खान, जॉन मॅक्लॉफ्लिन यांच्यासारख्या दिग्गजांसोबत काम करताना त्यांनी भारतीय संगीताची ताकद दाखवून दिली. 1970 मध्ये स्थापन केलेल्या “शक्ती” फ्यूजन ग्रुपद्वारे त्यांनी भारतीय शास्त्रीय संगीत आणि जॅझ यांना एकत्र आणत संगीताचा नवा अध्याय लिहिला.
पुरस्कार आणि सन्मानाने नटलेलं आयुष्य
- पद्मश्री (1988), पद्मभूषण (2002), पद्मविभूषण (2023): झाकीर हुसैन यांच्या योगदानाला मान्यता देणारे भारताचे सर्वोच्च नागरी सन्मान.
- ग्रॅमी पुरस्कार विजेते: 51व्या ग्रॅमीमध्ये गौरवला गेलेले झाकीर हुसैन सात वेळा नामांकित झाले आणि चार वेळा विजेते ठरले.
- व्हाईट हाऊसमधील कला सादरीकरण: 2016 मध्ये अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा यांनी झाकीर हुसैन यांना व्हाईट हाऊसमध्ये सादरीकरणासाठी आमंत्रित केलं होतं.
व्यक्तिगत जीवन आणि आठवणींचं वारसास्थान
झाकीर हुसैन यांचं खरं आडनाव ‘कुरेशी’ होतं, पण त्यांना ‘हुसैन’ आडनावाने ख्याती मिळाली. 1978 मध्ये त्यांनी इटालियन-अमेरिकन कथ्थक डान्सर अँटोनिया मिनेकोला यांच्याशी लग्न केलं. त्यांच्या मागे पत्नी अँटोनिया आणि दोन मुली असा परिवार आहे.
संगीताची ज्योत कधीही न मालवणारी!
झाकीर हुसैन यांच्या तबल्यावरून फक्त सूरच नाही तर जीवनाचं तत्वज्ञानही उमटायचं. त्यांची थाप बंद झाली असली तरी त्यांच्या संगीताचा आवाज युगानुयुगे ऐकला जाईल. संपूर्ण संगीत विश्वाने आज एक अमूल्य रत्न गमावलं आहे, ज्याची जागा कधीच भरली जाणार नाही.
